Λίμνη Στεφανιάδα
Διασχίζεις στα βουνά των Αγράφων. Η αδρεναλίνη ανεβαίνει στη θέα της άγριας, ατόφιας ομορφιάς. Αισθάνεσαι δέος μπροστά στις μεγάλες ορθοπλαγιές που υψώνονται μπροστά σου, στις πολλές κορυφές, στις απότομες χαράδρες και στην πολύ πυκνή βλάστηση. Σε μια στροφή εμφανίζεται μπροστά σου μια όαση μέσα στα βουνά: ένα τιρκουάζ διαμάντι που αμέσως σε γαληνεύει, ξεκουράζοντας το βλέμμα σου.
Κατεβαίνεις μέσα από δάσος με δρυ, πουρνάρι και έλατο που το διαδέχεται η υδροχαρής βλάστηση και φτάνεις στη λίμνη Στεφανιάδα. Θεόρατα πλατάνια πλαισιώνουν τη λίμνη. Το θρόισμα των φύλλων τους μελωδία στα αυτιά μαζί με το τραγούδι των τζιτζικιών. Τα βουνά, τα σύννεφα κι εσύ, όλοι αντάμα, καθρεφτίζεστε στη λίμνη. Μαζί θαρρείς καθρεφτίζεται και η ψυχή του τόπου, του κάθε πλάσματος που ζει κι ανασαίνει πλάι σε τούτη τη ζωογόνο χούφτα νερού.
Την απόλυτη ηρεμία. Αυτό ένιωσα στις 28 Ιουλίου του 2020, όταν πρωτοεπισκέφθηκα τη λίμνη Στεφανιάδα. Ακόμα θυμάμαι το «τελετουργικό» της γνωριμίας μου μαζί της.
Βγάζω τα παπούτσια μου, πατώ στο χώμα να γειωθώ, κάθομαι στην όχθη και βάζω τα πόδια στο νερό. Αφήνω το βλέμμα μου να χαθεί και ταξιδεύω με τις σκέψεις μου. Κάτι μου μυρίζει όμορφα σαν δυόσμος. Περπατώ γύρω από τη λίμνη και ανακαλύπτω άγρια μέντα, δυόσμο, ρίγανη και Θρούμπι. Πόσο αγαπώ τα βότανα. Μαζεύω μια χεριά από το καθένα και τα κρεμάω στη σκιά κάτω από τα δέντρα. Έχει φτάσει η ώρα να συνεχίσω την εξερεύνηση με το κανό μου.
Γλιστρώντας πάνω στη γυαλιστερή, υδάτινη επιφάνεια, παρατηρώ ότι από τη μια μεριά υπάρχει ένας χαλιάς και όλα τα δέντρα, μόνο εκεί, πάνω σε αυτόν, είναι νεαρά. Μέσα στο πεντακάθαρο νερό και πλάι στο κανό μου, πολλά ψαράκια κολυμπούν. Καθώς συνεχίζω να κωπηλατώ, βλέπω δέντρα βυθισμένα μέσα στη λίμνη- που στέκουν όμως όρθια και είναι ζωντανά. Αυτό μαρτυρά ότι η λίμνη Στεφανιάδα δεν έχει μεγάλο βάθος· ότι όταν τα δέντρα φύτρωσαν, εκεί δεν υπήρχε νερό. Ένας κορμοράνος κάθεται στην όχθη με ανοιχτά τα φτερά του, προσπαθώντας να τα στεγνώσει. Πλάι στην όχθη και κάτω από το νερό στέκει πέρα για πέρα ένας τοίχος ξερολιθιάς που μαρτυρά πως, καιρό πριν, εδώ υπήρχε ανθρώπινη δραστηριότητα. Δυο γκρι σταχτοτσικνιάδες που ανήκουν στην οικογένεια των ερωδιών κάνουν την εμφάνιση τους πετώντας πάνω από το κεφάλι μου. Φτάνοντας πια στην άλλη άκρη της λίμνης, όπου δεν υπάρχει πρόσβαση από το δρόμο, βλέπω τον Στεφανιώτη ποταμό που χύνεται στη λίμνη, χωρίς ωστόσο η στάθμη της να ανεβαίνει. Πολλά μυστήρια μαζί με κάνουν να αναρωτηθώ τι συμβαίνει εδώ και ξεκινώ την αναζήτηση της αλήθειας.
Βρίσκομαι στην νεότερη φυσική λίμνη της Ελλάδας. Το 1963 στην ίδια τοποθεσία υπήρχε μόνο ένα ποτάμι και δίπλα του τα 5-6 σπίτια του οικισμού της Στεφανιάδας, μαζί με έναν νερόμυλο. Τα οριζόντια πεζούλια συγκρατούσαν το χώμα της πλαγιάς για να καλλιεργούν οι χωριανοί σιτάρι, καλαμπόκι και τα κήπια τους. Ακολούθησε μια θεομηνία με δέκα συνεχόμενες μέρες βροχής. Άρχισε να γίνεται καθίζηση του βουνού και οι άνθρωποι, βλέποντας το έδαφος να υποχωρεί, εκκένωσαν το χωριό αφήνοντας πίσω τους τα υπάρχοντα τους. Ο χαλιάς από το όρος Σμίνικος που κατέβηκε παρέσυρε τον οικισμό τα ισιώματα και, όλο μαζί, χώμα, πέτρες και ξύλα, έφραξαν το ποτάμι δημιουργώντας ένα φυσικό φράγμα και η κοιλάδα άρχισε να γεμίζει νερό δημιουργώντας τη λίμνη. Τα νεαρά δέντρα που είδα στην πρώτη μου επίσκεψη είναι αυτά που φύτρωσαν πάνω στον χαλιά τα επόμενα χρόνια. Ακριβώς επειδή το φράγμα είναι φυσικό, υπόγεια ρεύματα συνεχίζουν τον κύκλο του νερού· φεύγουν από τη λίμνη με πολύ αργό ρυθμό, χύνονται στον Πετριλιώτη ποταμό και συνεχίζουν για τον Αχελώο. Συνειδητοποιώ ότι μέσα στη λίμνη Στεφανιάδα υπάρχουν σπίτια μέσα στα οποία μπορεί να μην κατοικούν πλέον άνθρωποι, φιλοξενούνται όμως νωπές ακόμα μνήμες.
Όταν άρχισε πια να νυχτώνει, ο ήχος από τα βατράχια συμπλήρωσε τη συγχορδία της Φύσης. Έστρωσα το υπόστρωμα και τον υπνόσακό μου δίπλα στη λίμνη. Το απόλυτο σκοτάδι σκέπασε τα πάντα· εδώ δεν υπήρχε φωτορύπανση για να διαταράξει την ισορροπία των πραγμάτων. Εκατομμύρια αστεράκια έκαναν την εμφάνιση τους και απόλαυσα τον Γαλαξία μας να ανατέλλει πάνω από τη λίμνη. Δεν κρατήθηκα. Έβαλα ένα φωτάκι στο κανό και έκανα μια βαρκάδα κάτω από τα αστέρια. Έχει μια ωραία ενέργεια η λίμνη Στεφανιάδα και με έκανε να νιώθω πολύ οικεία. Έπειτα ξάπλωσα και συνέχισα να παρατηρώ το σύμπαν μέχρι που σιώπησε η φύση και με πήρε γλυκά ο ύπνος. Το πρωί ξεκούραστη και αναζωογονημένη έφαγα λίγες φρυγανιές με μέλι, ευχαρίστησα τη λίμνη γι’ όλα αυτά που μου πρόσφερε και συνέχισα το ταξίδι της εξερεύνησης μου.
Απ όταν μετακόμισα μόνιμα στο Πετρίλο είχα την τύχη και την χαρά να ζήσω τη λίμνη Στεφανιάδα και τις τέσσερις εποχές. Το καλοκαίρι το νερό της είναι ανοιχτό τιρκουάζ και όλα γύρω της καταπράσινα. Μικροσκοπικά άσπρα και μωβ άνθη από τα βότανα τη στολίζουν. Το φθινόπωρο, μια ζώνη γύρω από τη λίμνη ντύνεται με όλα χρώματα της εποχής: κόκκινα, κίτρινα, πορτοκαλί, καφετιά φύλλα πέφτουν μέσα στη λίμνη και δημιουργούν ένα χαλί που επιπλέει, κάνοντας μαζί με τις βροχές το νερό της λίμνης να φαίνεται λαδί. Τον χειμώνα χιονίζονται πρώτα οι ψηλότερες κορυφές πάνω από τη λίμνη και, μέχρι να ντυθεί όλη στα λευκά, το νερό της φαίνεται σκούρο μπλε σαν της θάλασσας το χρώμα. Την άνοιξη πάλι, το λευκό αντικαθίσταται από ανοιχτό πράσινο των νεαρών φύλλων και το νερό φαίνεται πιο ανοιχτόχρωμο μπλε.
Η φύση είναι ζωντανή. Εξελίσσεται. Πεθαίνει. Ξαναγεννιέται. Και μαζί της ανανεωνόμαστε και εμείς, μαθητεύοντας στους αέναους κύκλους της και απολαμβάνοντας την μαγεία της.
*It is forbidden to republish/ use photographic material or any part of the article without the author’s consent.
Κείμενο © λ3 by Vasiliki Koimtzidou
Φωτογραφία © λ3 by Giannis Paraskevas
#lovenlivelife
