Μια συζήτηση με τον Φραγκίσκο. Μια κουβέντα με τη Μαριλένα.
Όταν ο Φραγκίσκος και η Μαριλένα γνωρίστηκαν, ανακάλυψαν ότι μοιράζονταν το ίδιο επιστημονικό background: αυτό των πολιτικών επιστημών και των διεθνών σχέσεων. Σήμερα μοιράζονται πολύ περισσότερα: μια οικογένεια με δύο υπέροχα παιδιά, καθώς και το πρωτοποριακό πρότζεκτ της λειτουργίας μιας βιοδυναμικής φάρμας στη γη της Λακωνίας.
Και κάπως έτσι ξεκινάμε τη συζήτηση μας με τη Μαριλένα. Μου μιλά για την προσωπική της πορεία: Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές, μεταπτυχιακό στο Διεθνές Τραπεζικό και Οικονομικό Δίκαιο, μια εξαιρετικά επιτυχημένη επαγγελματική πορεία ως project manager. Ωστόσο, επέλεξε να αφήσει τον «στρωμένο δρόμο» και να συνεχίσει το ταξίδι της offroad. Γιατί; Γιατί μετρούσε ο συνοδηγός.
«Υπάρχει μια πλήρης συνειδησιακή μεταμόρφωση. Ανάμεσα στο ποια ήμουν και ποια θα γινόμουν αν συνέχιζα την πορεία μου χωρίς να έχω γνωρίσει τον Φραγκίσκο. Η αλήθεια είναι ότι ίσως θα φάνταζε εντυπωσιακότερο να σου πω πως άφησα μια καριέρα που μόνο ανοδικά έβαινε, τις γνωριμίες και τις επαφές που με τόσο κόπο είχα κάνει σε ένα σκηνικό τόσο αβέβαιο όσο η Ελλάδα μετά την κρίση, και πήγα από το 0 στο 100, ερχόμενη να ζήσω απευθείας στην Eumelia. Όμως τα πράγματα έγιναν πολύ πιο ήρεμα, βήμα βήμα, κάθε τι προέκυπτε ως μια φυσική εξέλιξη. Όταν εγώ άφησα την Αθήνα, εγκατασταθήκαμε πρώτα στο Γύθειο, όπου ασχολήθηκα και πάλι με το project management, αυτή τη φορά για το επιμελητήριο Λακωνίας. Μεγαλώνοντας, είχα πολύ διαφορετικές αναφορές από τον Φραγκίσκο, οπότε δεν σου κρύβω ότι αυτή η εξέλιξη των γεγονότων στην προσωπική μου ζωή προκάλεσε έκπληξη αρχικά στην οικογένειά μου».
H Μαριλένα μου εξηγεί ότι ο ρόλος που παίζει σήμερα στην Eumelia προέκυψε οργανικά, πήρε συγκεκριμένη μορφή σταδιακά και χτίστηκε σε πολύ γερές βάσεις. «Φυσικά και ήθελα να ενταχθώ στο πρότζεκτ, όμως κομίζοντας κάτι ουσιαστικό και δίχως να διαταράξω κάτι που ήδη είχε σχηματιστεί και εξελισσόταν. Πλέον έχουμε και οι δύο εξίσου ενεργό ρόλο σε όλο αυτό, διότι έχουμε βρει τις ισορροπίες μας: ξέρουμε και οι δύο τι είναι αυτό που ο άλλος κάνει καλύτερα. Για παράδειγμα, η αισθητική που έχει εμπεδωθεί είναι εκείνη του Φραγκίσκου· επομένως για ο,τιδήποτε αφορά αυτό το κομμάτι θα τον συμβουλευτώ. Αυτό που πάντα άρεσε σε εμένα από την άλλη, ήταν το να κάνω κάποιου είδους training, πράγμα που έχει μετουσιωθεί στον ρόλο που τώρα έχω στα μαθήματα μαγειρικής και τις γευσιγνωσίες ελαιολάδου και κρασιού που προσφέρουμε. Μπορεί να έχω λάβει ειδική εκπαίδευση και για τα δύο, ωστόσο το ζω, κάθε φορά, διαφορετικά. Με ενδιαφέρει να υπάρχει αμεσότητα και να γίνομαι μεταδοτική με τον τρόπο που χρειάζεται ο κάθε επισκέπτης μας.
»Επίσης, έχει σημασία ότι όσα αποτελούν κομμάτι της εμπειρίας της Eumelia έχουν αποτελέσει πρώτα κέντρο του προσωπικού μας ενδιαφέροντος. Προφανώς για να τα συμπεριλάβουμε θεωρούμε ότι συμβάλλουν στην εξέλιξη του πρότζεκτ, αλλά δεν θα έβρισκαν μόνιμη θέση εδώ αν δεν είχαν πρωτίστως θέση και στη δική μας ζωή. Έτσι ξεκινήσαμε από τους τοπικούς οίνους και καταλήξαμε στους φυσικούς, έτσι έχουμε πλέον προϊόντα που, όταν δεν προέρχονται από τη γη μας, έρχονται από παραγωγούς τους οποίους γνωρίζουμε προσωπικά. Έτσι και τα πιάτα που μοιραζόμαστε με τους επισκέπτες μας (αν και πέρασα από πολλά στάδια πειραματισμού για κάθε συνταγή) κατέληξαν να είναι αυτά που τρώμε και εμείς στο σπίτι μας: απλά, πεντανόστιμα, θρεπτικά”.
»Για μένα, πλέον έχουμε μπει στην πιο ώριμη φάση αυτού που κάνουμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χωράει βελτίωση, δυναμώνει κάτι όσο ασχολείσαι, μπορεί να το βελτιώνεις για πάντα. Σημαίνει όμως ότι έχουν γίνει πολλές επιλογές οι οποίες έχουν οδηγήσει στο να υφίσταται μια γενική συνοχή. Και για να σου εξηγήσω τι εννοώ με τη λέξη, θα αναφέρω το παράδειγμα της κουζίνας μας. Θεωρώ πως κουζίνα της Eumelia πλέον έχει πάρει οριστική μορφή και χαρακτήρα.
»Πρώτον: εδώ μαγειρεύουμε και προσφέρουμε το είδος του φαγητού που μπορείς να μαγειρέψεις κι εσύ στο δικό σου σπίτι, όταν γυρίσεις. Αυτός είναι ένας τρόπος να βιώσει ο επισκέπτης έμπρακτα, χωρίς να του το πούμε με λόγια, ότι για να τραφείς σωστά και να φας καλά δεν χρειάζονται ειδικές γνώσεις ή τεχνικός εξοπλισμός. Δεύτερον: έχοντας κι εγώ περάσει από τη φάση του καμένου κουνουπιδιού και του αφρού μελιτζάνας, έχω διαπιστώσει ότι, για το δικό μας κοινό, περισσότερη συγκίνηση τελικά προκαλούν οι γεύσεις εκείνες που ο Έλληνας ακόμα θα τις γευτεί στην αυλή του σπιτιού στο χωριό, όπως μια σαλάτα με τη ντομάτα κομμένη από τον κήπο ή ένα λαδερό πιάτο. Τρίτον: εγώ, ως μάνα, με το προσωπικό και με την επισκεψιμότητα που έχουμε τώρα, είναι εκτός ισορροπίας το να δώσω τόσο χρόνο, απλά για να γίνει π.χ. ένας αφρός- το μέρος δηλαδή ενός πιάτου. Επομένως, θα επιλέξω να μην το κάνω».
Ένα πράγμα κρατάω από τη Μαριλένα. Το μέτρο της: όσο γεμάτη χαρά κι αγάπη κι αν είναι γι’ αυτό που κάνει, όσο κι αν έχει επενδύσει τον εαυτό της, δεν χάνει την αυτόνομη υπόστασή της. Είναι ταγμένη στο «εμείς», διατηρεί παράλληλα την αυτονομία του «εγώ». Έχει επίγνωση ότι ο δρόμος που διάλεξε είναι ένας από τους πολλούς που θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει. Όμως εκείνη διάλεξε αυτόν. Και είναι πλήρως παρούσα, ολόψυχα και καρδιακά, στο εδώ και στο τώρα.
Η Μαριλένα μοιράζεται το τιμόνι της Eumelia με τον σύντροφό της τα τελευταία επτά χρόνια. Ο Φραγκίσκος, από την άλλη, έχει αφιερώσει στο συγκεκριμένο «έργο ζωής» ακριβώς τον διπλάσιο χρόνο.
Τον ρωτάω τι ήταν αυτό που αντίκρυσε όταν επισκέφθηκε τον τόπο στον οποίο ο ίδιος, λίγο αργότερα, έμελλε να «φυτέψει» την Eumelia. Μου περιγράφει ένα πολύ άγριο τοπίο. «Παρ’ όλα αυτά» προσθέτει «κάτι ένιωσα». Μου κάνει εντύπωση αυτό το «κάτι», δεδομένου ότι ο Φραγκίσκος δεν έχει παιδικές αναμνήσεις που να τον συνδέουν με αυτό το κομμάτι της Λακωνικής γης. «Νομίζω ήταν ένα κάλεσμα να βοηθήσω κι εγώ, να αναδείξω την ομορφιά αυτής της φύσης». Αν η Φύση, ως μητέρα, απευθύνει κάθε είδους κάλεσμα προς κάθε ύπαρξη, αναρωτιέμαι τι ήταν αυτό που έκανε τον Φραγκίσκο να ακούσει το συγκεκριμένο. «Ίσως το γεγονός πως, από τα έξι μέχρι και τα είκοσι έξι μου, υπήρξα υπερατλαντικός ταξιδιώτης, με τη μητέρα μου να ζει στη Νέα Υόρκη και τον πατέρα μου στην Κρήτη. Όταν έφτασα εδώ, ένιωσα ότι μπορώ να ρίξω άγκυρα. Κι ενώ δεν θυμάμαι καθόλου να ήμουν προδιατεθειμένος, να αποζητούσα τρόπο να μετατοπιστώ από το αστικό κέντρο. Κι όμως ένιωσα μια δόνηση».
Ευγλωττία, αμεσότητα και αυτογνωσία που μαρτυρά με πόση ετοιμότητα καλλιεργεί την επαφή με τον εσωτερικό του κόσμο, καθιστούν τον Φραγκίσκο έναν σπάνιο και χαρισματικό συνομιλητή. «Είμαι τυχερός που, λόγω των βιωμάτων της παιδικής μου ηλικίας, συνειδητοποιούσα όσο περνούσε ο καιρός ποια ήταν τα θέλω μου. Ο εσωτερικός μου κόσμος ήταν ο χώρος στον οποίο μπορούσα να ηρεμήσω και να βρω έναν φίλο. Ήμουν πολύ καλός φίλος του εαυτού μου».
Ο κήπος που ταΐζει τη γειτονιά (ακόμα και στη Νέα Υόρκη) είναι μέρος των αναμνήσεών του. Το ίδιο και οι εξορμήσεις στη φύση, στην Κρήτη.
“Οι σπουδές στις πολιτικές επιστήμες και τις διεθνείς σχέσεις ήταν μια επιλογή που έγινε με γνώμονα το πώς μπορώ να φανώ χρήσιμος. Συν ότι πάντοτε είχα πολιτικά -όχι κομματικά- ενδιαφέροντα. Με απασχολούσαν διεθνή ζητήματα όπως αυτό της Παλαιστίνης, και με προβλημάτιζε η στυγερή αδιαφορία του Δυτικού κόσμου απέναντί τους, η οποία ερχόταν σε αντίθεση με την υπερευαισθησία που επιδεικνύει σε άλλες περιπτώσεις. Θεωρούσα όμως ότι μπορώ να έχω κάποια θετική επιρροή, να φέρω την αλλαγή από πάνω προς τα κάτω σε αυτό το εν πολλοίς υποκριτικό σκηνικό. Και το έζησα, εκ των έσω: στα είκοσι έξι μου, ήμουν διευθυντής γραφείου ευρωβουλευτή στις Βρυξέλλες. Είχα μια πολλά υποσχόμενη πορεία μπροστά μου, αν συνέχιζα. Ως προς την καριέρα μου, όχι ως προς το ποιος και πώς θα ήμουν».
Πόσο εύκολο ήταν το να αφήσει όλο αυτό, να κάνει τη μετάβαση σ’ ένα τελείως διαφορετικό σκηνικό;
»Δύο καλά που έχω ως άνθρωπος είναι η υπομονή και η ικανότητα να ζω στο σημείο που είμαι. Μπορεί να έζησα κάτι πιο πριν, αλλά τώρα είμαι εδώ. Πρόκειται για ένα διαφορετικό, νέο κεφάλαιο. Και νομίζω ότι αυτό είναι ωραίο. Λειτουργεί. Ακόμα κι όταν περιμένω σε μια ουρά, δεν εύχομαι να ήμουν κάπου αλλού, ή να προχωρούσε πιο γρήγορα. Είναι αυτό που είναι. Περιμένω σε μια ουρά. Και νομίζω ότι αυτό κάνει τη ζωή πιο εύκολη.
»Δεν υποστηρίζω, φυσικά, ότι ως άνθρωπος δεν εξακολουθείς να αντιμετωπίζεις δυσκολίες. Δημιουργώντας την Eumelia, πέρασα δύσκολα. Το ζούσα και αυτό. Ζούσα τον πόνο, ζούσα και τη δυσκολία, γκρίνιαζα όσο τους αναλογούσε, και κοίταζα να το ξεπεράσω χρησιμοποιώντας όλα τα εργαλεία που μου παρείχαν οι σπουδές και ο χαρακτήρας μου».
Όλα στην Eumelia μοιάζουν ανεπιτήδευτα. Δημιουργούν στον συνδυασμό τους όμως ένα τόσο ιδανικό σύνολο, είναι τόσο προσεγμένα και οργανικά ενταγμένα στο όλον, ώστε δεν μπορείς να μη σκεφτείς πόσο καλά μελετημένα είναι. Πώς εμφανίστηκαν έννοιες όπως η βιοδυναμική και η περμακουλτούρα, πώς προέκυψαν όλα όσα χαρακτηρίζουν σήμερα το αναγεννητικό μοντέλο του Eumelia;
«Πάντα παρακολουθούσα με μεγάλο ενδιαφέρον τις εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας και δη των τεχνολογιών περιβάλλοντος. Τα περιβαλλοντικά θέματα για μένα πήγαιναν -και πηγαίνουν- χέρι χέρι με τα ανθρώπινα δικαιώματα. Όταν ξεκίνησα, οι επιλογές μου ήταν μια αντίδραση σε αυτά που είχα ζήσει ως άνθρωπος, χωρίς να νιώθω ότι με βοηθούν και έψαχνα έναν τρόπο να αλλάξω το μοντέλο. Ήταν μια δίψα, αν θες, να βρω λύσεις για όλα αυτά που αισθανόμουν ότι πρέπει να γίνουν αλλιώς, ώστε να βγαίνει νόημα, αλλά και ώστε να μπορούν κι άλλοι άνθρωποι να γνωρίσουν ό,τι καλύτερο υπάρχει. Είχα συγκεκριμένες προθέσεις, γνωρίζοντας συχνά από ένστικτο τι χρειαζόμουν για να προχωρήσω προς αυτή την κατεύθυνση. Για παράδειγμα, ήξερα ότι ήθελα να κάνω ανακύκλωση του νερού με φυσικό βιολογικό καθαρισμό. Βρέθηκε λοιπόν στη Γερμανία κάποιος που μπορούσε να το κάνει. Και πέραν του ότι ήρθε εδώ και στήσαμε όλη την εγκατάσταση μόνοι, με το χέρι, κλήθηκα να κάνω τη μετάφραση μιας μεγάλης λίστας αναγκαίων υλικών που δεν μπορούσες πάντα να βρεις ακριβώς στη μορφή που χρειαζόταν».
»Στο παρελθόν, ο χωροχρόνος στην Ελλάδα έχει παράξει πολλά ωραία πράγματα: το ήθος, δύναμη ψυχής, έναν κάποιο ρομαντισμό, ακόμα και το «γιαβάς γιαβάς», το «σιγά σιγά». Αυτό έρχεται να συναντήσει μια πιο σύγχρονη δυναμική που φέρει η νέα γενιά, το I am here to do, είμαι εδώ για να κάνω κάτι σήμερα. Αυτό νομίζω είχε χαθεί στην παλιά Ευρώπη, όπως είχε χαθεί και μέχρι πρότινος στην Ελλάδα όπου η πρόσφατη πολιτική ιστορία καθιέρωσε μια τάση για την ευκολία και το βόλεμα. Εγώ λέω πως το πάντρεμα της πίστης πως όλα στο τέλος θα πάνε καλά, με την επίγνωση ότι για να συμβεί αυτό πρέπει να κινηθείς, να πάρεις ρίσκα και να προχωρήσεις σε καινοτομίες, είναι ένας συνδυασμός πολύ ωραίος. Επίσης, είναι πάντα σημαντικό να μπορείς να λες όχι».
Θυμάμαι το tour της φάρμας που κάναμε λίγο νωρίτερα. Την αφήγηση του Φραγκίσκου: μεστή, ανεπιτήδευτη, ουσιαστική. Υπήρχε πάντα η πρόθεση να μοιραστεί με επισκέπτες από όλον τον κόσμο όσα ως άποψη, φιλοσοφία και σκέψη έχουν διαμορφώσει την εμπειρία της Eumelia; «Υποσυνείδητα -και λίγο αργότερα συνειδητά- ναι, πάντα το ένιωθα. Και το ήθελα. Απλώς στην αρχή ντρεπόμουν κάπως και φοβόμουν να το μοιραστώ, προτιμούσα να αφήνω τον χώρο να μιλάει. Ή περίμενα να ρωτήσει ο άλλος. Μετά συνειδητοποίησα ότι, εφόσον αυτός «ο άλλος» έχει επιλέξει να έρθει ως εδώ, ήδη κάτι έχει νιώσει. Κάτι του έχει μιλήσει, κάτι αναζητά που πιστεύει πως θα το βρει εδώ. Επίσης, έπαιξε ρόλο ότι, επανειλημμένα, υπήρχαν επισκέπτες που με ζητούσαν επί τούτου για να μιλήσουμε. Κυρίως όμως, μέτρησε ότι κάποια στιγμή ήμουν πια έτοιμος κι εγώ για να ανταποκριθώ. Και τότε -πριν τρία μόλις χρόνια- βάλαμε στο πρόγραμμα το tour που κάναμε και μαζί. Και φυσικά, όπως όλα στην Eumelia, και το περιεχόμενο της ξενάγησης αυτής μετασχηματίζεται, εξελίσσεται, αλλάζει μαζί με εμένα και με το ίδιο το πρότζεκτ, που ωριμάζει και αποκρυσταλλώνεται».
Τελικά, ποιες λέξεις μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε με ασφάλεια για να περιγράψουμε την Eumelia;
«Κοίτα, ακόμα και για εμάς η περιγραφή άλλαζε, αντανακλώντας αν θες και στάδια ωρίμανσης προσωπικής. Η πρώτη τιτλοφόρηση της προσπάθειας ήταν το οrganic, το βιολογικό. Γιατί έκανα τη μετάβαση από το ελεγχόμενο, το χημικό, στο οργανικό. Μετά ήρθε το sustainability, όπου απλώς συντηρείς. Αλλά και η έννοια της συντήρησης δεν αρκούσε. Πλέον, για μένα, οι έννοιες που τοποθετούνται στον πυρήνα μας είναι η ανθεκτικότητα, απαραίτητη για να αντιμετωπιστούν οι άκρως τεχνητές κρίσεις του καιρού μας και του σύνθετου κόσμου που μας περιβάλλει, αλλά και η αναγέννηση, η ικανότητα να ενδυναμώνουμε αυτό που ήδη υπάρχει. Δεν αρκεί μόνο να διασώζουμε. Πρέπει να εξασφαλίζουμε την απαραίτητη δυναμική για να υπάρξει ανανέωση, να επέλθει η φυσική εξέλιξη και συνέχεια».
*It is forbidden to republish/ use photographic material or any part of the article without the author’s consent.
Κείμενο © λ3 by Maria Kantani
Φωτογραφία © λ3 by Giannis Paraskevas
#lovenlivelife
You may also like
Οδηγός δώρων από τη Fjällräven
Συμφιλιώνοντας τα Πνεύματα του Δάσους με το Πνεύμα των
Λίμνη Στεφανιάδα
Στα νερά της θαρρείς καθρεφτίζεται η ψυχή του τόπου, το
Μια συζήτηση με τον Φραγκίσκο. Μια κουβέντα με τη Μαριλένα.
Ο Φραγκίσκος και Μαριλένα συμπράττουν στο όραμα που ακ
