Σεβασμός στο Περιβάλλον: η διαρκής υπόσχεση του Leave No Trace

Η φύση αποτελεί το σημαντικότερο αγαθό που διαθέτουμε. Περισσότερο από μια πηγή αισθητικής απόλαυσης, είναι ο θεμέλιος λίθος της οικολογικής ισορροπίας και της ποιότητας της ζωής μας. Τα βουνά, τα δάση, οι ακτές και τα ποτάμια είναι ζωντανά οικοσυστήματα, με δικούς τους ρυθμούς και ανάγκες, πανίδα και χλωρίδα θαυμαστά ξεχωριστή, πράγματα που αξίζουν τον απόλυτο σεβασμό μας. Η φύση μας τρέφει μεταφορικά και κυριολεκτικά. Η επαφή με εκείνη είναι βαθιά καθαρτική. Κοντά στα μονοπάτια της και στους δροσερούς της αέρηδες, ανακαλύπτεις την ισορροπία, καθώς τα πλατύφυλλα δέντρα και τα ψηλά βουνά σου προσφέρουν απλόχερα μια θέση στη σκιά τους, για να παρατηρείς σιωπηλά και με δέος κάθε τους στοιχείο.

Είναι που εδώ γειώνεσαι και το μυαλό αδειάζει και γεμίζει πια μόνο με τα ουσιαστικά. Επιστρέφεις σε εκείνα τα στοιχεία που σου επιτρέπουν να αναπνέεις, να επιβιώνεις, να υπάρχεις, συνδέεσε καθώς τα γνωρίζεις πλέον από κοντά και μαθαίνεις να τα σέβεσαι. Αυτή η δυνατότητα να απολαμβάνουμε όσα η φύση μας προσφέρει είναι προνόμιο που δεν θα πρέπει να θεωρείται αυτονόητο. Για να διατηρηθούν τα πολύτιμα στοιχεία της προσβάσιμα και βιώσιμα για όλους, απαιτείται υπευθυνότητα, γνώση και σεβασμός – ηθικές επιταγές που δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε. Σε αυτό το πλαίσιο το “Leave No Trace” ένα σύνολο επτά αρχών που λειτουργεί ως καθημερινός οδικός χάρτης υπεύθυνης υπαίθριας δραστηριότητας, αποτελεί βασικό εργαλείο που μας βοηθά να συμβιώνουμε με το φυσικό περιβάλλον χωρίς να το επιβαρύνουμε.

1. Προγραμματισμός

Η υπεύθυνη παρουσία στη φύση ξεκινά πριν καν φτάσουμε εκεί. Ο σωστός σχεδιασμός, μελέτη του εδάφους, των καιρικών συνθηκών, των κανονισμών και των ιδιαιτεροτήτων κάθε περιοχής, μειώνει τις απρόβλεπτες παρεμβάσεις στο περιβάλλον και εξασφαλίζει μια ασφαλέστερη και πιο ευχάριστη εμπειρία. Η προνοητικότητα δεν είναι μόνο ένδειξη υπευθυνότητας είναι και τρόπος σεβασμού προς τον τόπο που επισκεπτόμαστε προστατεύοντας την ακεραιότητά του. 

2. Κινήσου και κατασκήνωσε σε ανθεκτικές επιφάνειες

Δεν είναι όλα τα σημεία κατάλληλα για πάτημα ή στάση. Τα επίσημα μονοπάτια αποτελούν «ζώνη απορρόφησης» της ανθρώπινης παρουσίας και οι προκαθορισμένοι χώροι κατασκήνωσης είναι σχεδιασμένοι ώστε να αντέχουν τη συχνή χρήση χωρίς να καταστρέφονται αφήνοντας το υπόλοιπο τοπίο όσο το δυνατόν ανέγγιχτο. Όταν μένουμε εντός αυτών των ορίων, προστατεύουμε το φυσικό περιβάλλον από φθορά, διάβρωση και διατάραξη της χλωρίδας και της πανίδας, που αν παρακάμψουμε μπορεί να χρειαστεί δεκαετίες να ανακάμψει. 

3. Διαχειρίσου σωστά τα απορρίμματά σου

Τρίτη και αδιαπραγμάτευτη αρχή: διαχειρίσου τα απορρίμματα σου. Κάθε αντικείμενο που φέρνουμε στη φύση πρέπει να επιστρέφει μαζί μας. Όσο ασήμαντο κι αν μοιάζει τη στιγμή εκείνη ένα πλαστικό καπάκι, όταν αυτά πολλαπλασιάζονται απο χιλιάδες επισκέπτες μετατρέπονται σε μόνιμο σημάδι ανθρώπινης αδιαφορίας. Ακόμη και φαινομενικά ακίνδυνα υπολείμματα, όπως οργανικά υπολείμμαρτα τροφής ή χαρτομάντιλα, αλλοιώνουν τη φυσική ισορροπία, αποσυντίθενται αργά ή αποτελούν κίνδυνο για τα ζώα. Το απλό αλλά ουσιαστικό «ό,τι φέρνουμε, το παίρνουμε» είναι μια πράξη ευθύνης που δεν απαιτεί κόπο αλλά κάνει μεγάλη διαφορά. 

4. Άφησε ό,τι βρίσκεις στη θέση του

Κάθε φυσικό ή πολιτιστικό στοιχείο έχει τη δική του θέση και σημασία μέσα στο τοπίο. Ένα βότσαλο, ένα απολίθωμα, ένας κορμός είναι μικροσκοπικό κομμάτι ενός μεγαλύτερου μωσαϊκού εκείνου της ιστορίας και της ταυτότητας του τόπου. Αποφεύγοντας να τα μετακινήσουμε ή να τα συλλέξουμε, συμβάλλουμε στη διατήρηση της αυθεντικότητας και της φυσικής εξέλιξης του περιβάλλοντος. Η αφαίρεσή αυτών των στοιχείων διασπά μια αλυσίδα χρόνων γεωλογικής ή πολιτισμικής ιστορίας.

5. Μείωσε τη χρήση φωτιάς

Η Ελλάδα βιώνει ολοένα πιο έντονες θερινές θερμοκρασίες και το ρίσκο πυρκαγιάς είναι διαρκώς υψηλό. Η φωτιά ενέχει κινδύνους για τα δάση και αφήνει μόνιμα σημάδια στο τοπίο. Στις περισσότερες περιπτώσεις, μπορεί να αντικατασταθεί από ελαφρύ εξοπλισμό μαγειρέματος και κατάλληλο ρουχισμό για ζέστη. Όπου επιτρέπεται, η χρήση φωτιάς πρέπει να γίνεται με απόλυτη προσοχή και μόνο σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους.

6. Σεβάσου την άγρια ζωή

Τα ζώα του δάσους και της υπαίθρου δεν είναι εκεί για να αλληλεπιδρούν με τους επισκέπτες, αλλά για να επιβιώνουν στον φυσικό τους ρυθμό. Το τάισμα, η προσέγγιση ή ο εκφοβισμός τους μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη συμπεριφορά και την υγεία τους όπως την εγκατάληψη της φωλιάς τους. Διατηρώντας σωστή απόσταση και παρατηρώντας σιωπηλά, σεβόμαστε τη φυσική τους λειτουργία.

7. Δείξε σεβασμό στους άλλους επισκέπτες

Η φύση είναι κοινός τόπος για όλους. Η ήρεμη συμπεριφορά, ο σεβασμός στην ιδιωτικότητα και η προτεραιότητα στα πιο δύσκολα μονοπάτια δημιουργούν ένα θετικό κλίμα συνύπαρξης. Όταν αντιμετωπίζουμε τους υπόλοιπους επισκέπτες με ευγένεια και διακριτικότητα, ενισχύουμε την αίσθηση κοινότητας και μοιραζόμαστε μια εμπειρία πιο ποιοτική για όλους, οικοδομόντας κοινότητες υπεύθυνων πεζοπόρων.

Αυτές οι επτά αρχές δεν είναι αυστηροί κανόνες, αλλά μια στάση ζωής απέναντι στο φυσικό περιβάλλον. Όταν τις εφαρμόζουμε, δεν προστατεύουμε απλώς το τοπίο καλλιεργούμε μια νέα αντίληψη για τη σχέση μας με τον κόσμο γύρω μας. Αυτή η προστασία ξεκινά από τις μικρές, καθημερινές μας επιλογές ως επισκέπτες της φύσης. Σε κάθε μας βήμα φέρουμε μια αόρατη «οικολογική σκιά». Όσο μικραίνουμε αυτή τη σκιά, τόσο αυξάνεται ο χρόνος που οι ερχόμενες γενιές θα μπορούν να απολαύσουν το ίδιο ουρανό, το ίδιο δάσος, το ίδιο κρυστάλλινο ρέμα. Ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι, τελικά, μια πράξη σεβασμού που μετριέται όχι στα ίχνη που αφήνουμε, αλλά σε εκείνα που επιλέγουμε να μην αφήσουμε ποτέ. Κι όλα αυτά συνθέτουν μια φιλοσοφία που επαναπροσδιορίζει τη σχέση μας με τον τόπο.